Geluidsoverlast in eigen tuin is een zeer veel voorkomend en soms lastig te tackelen probleem. De oplossing begint bij de vraag waar het geluid vandaan komt of waardoor het wordt veroorzaakt?
Geluidsbronnen
Is het een probleem met de buren, met verkeer, met motoren, met een snelweg, met vliegverkeer, met bouwactiviteiten, met industrie in de directe omgeving, met dieren? Gaat het behalve om geluid ook om voelbare trilling? Heeft iedereen in uw huishouding er last van of zijn het enkelingen die er heel slecht op reageren? Hebben uw huisdieren er last van, maar u zelf eigenlijk niet? Huisdieren horen soms meer en anders dan mensen. Wie doof is heeft meestal geen last van geluidsoverlast. Maar zelfs dan kan het vervelend worden als buren (maar soms ook huisgenoten) hun muziekinstallatie zo vol vermogen laten werken dat borden en kopjes op uw tuintafel staan te rammelen. Het kan voor huisgenoten en buren ook heel vervelend zijn als vanwege doofheid van de gebruiker een radio, recorder of tv-toestel keihard aanstaat. Een doof iemand realiseert zich dat vaak niet.
Er zijn decibelregels vanwege de overheid over wat nog wel en niet mag, maar die zijn zeer arbitrair omdat iedereen anders hoort. Wat voor de een vervelend is (bijvoorbeeld hoge snerpende tonen of eindeloos doorgaande diepe bastonen) hoeft voor een ander helemaal geen probleem te zijn. Sommige mensen krijgen een onweerstaanbare aandrang om naar de wc te gaan als en zodra er in de tuin van de buren een fonteintje in de vijver staat te klateren. Voor anderen is dat juist een heerlijk rustgevend geluid. Waarschijnlijk geldt dat laatste dan juist voor die buren. Er zijn mensen die gek worden van nachtelijk kikkergekwaak of het snerpende geluid van krekels, anderen genieten daar juist van. Aan veel niet te vermijden geluiden (bijvoorbeeld een trein die regelmatig hoorbaar langs komt) zal de een wennen en die hoort het dan na verloop van tijd niet eens meer, terwijl een ander er nooit aan went. Met alle gevolgen vandien!
Gezondheidsproblemen
Geluidsoverlast in de tuin kan voor de mensen die daar regelmatig verblijven zelfs tot flinke gezondheidsproblemen leiden omdat stress een enorme impact op ons geestelijk en lichamelijk functioneren heeft. Het kan daarom niet alleen een enorme ergernis zijn, maar ook ziekmakend op ons inwerken en dat kan verstrekkende gevolgen hebben. We moeten dus van elkaar gaan begrijpen dat klachten die worden uitgesproken in heel veel gevallen geen gezeur zijn, maar een echt probleem voor degene die ermee komt. Als dat het uitgangspunt is (begrip voor elkaar), is het probleem meestal gauw verholpen. Anders kan het tot heel vervelende situaties uitgroeien.
Er zijn mensen die absoluut niet in een grote stad moeten gaan wonen omdat daar altijd lawaai is waar ze niet tegen kunnen: de hele nacht door verkeer, sirenes van ambulances, brandweer en politie, allerlei apparaten die geluid maken (airconditioners en zo), het tinkelen van tuigagelijnen op afgemeerde schepen, vliegverkeer, enz. enz. De oplossing wordt mogelijk als het probleem wordt erkend door degenen die het veroorzaken of als voor iedereen heel duidelijk is wat de mogelijke oorzaak is en dat ook wordt toegegeven.
Geluidsoverlast in de tuin door laag overvliegende luchtvaarttoestellen bijvoorbeeld is niet te voorkomen, tenzij vluchtroutes/gedragingen worden veranderd. Zoiets wordt al gauw een tijdrovende, zenuwslopende geschiedenis om voor elkaar te krijgen omdat het om zeer tegengestelde belangen gaat. In de praktijk zult u er vaak achter komen dat uw belang minder hoog wordt aangeslagen dan het belang van de veroorzaker. Het minste wat direct mogelijk is, en vaak wordt aangeraden, is (kostbare) zware geluidsisolatie in gebouwen (woningen, werkruimtes enz.) aanbrengen en binnen gaan zitten als er weer een vliegtuig overkomt.
Over geluidsoverlast veroorzaakt bij en door buren (tuinfeestjes, hard gepraat, harde muziek, blaffende honden enz.) worden verreweg de meeste processen gevoerd. De oorzaak van zo’n probleem kan wel worden ingeperkt aan de hand van de wettelijke regels die u kunt laten afdwingen, maar dat is niet de eerste keuze voor de oplossing. Als het probleem niet wordt ingezien door de veroorzakers zal de confrontatie ermee blijven en kan de situatie escaleren. Dat is de praktijk. U of de eigenaar kan een hond niet afleren te blaffen, u kunt wel voor elkaar krijgen dat dat minder vaak buiten in de buurtuin gebeurt. Maar dat moet dan vaak worden afgedwongen.
Werking van geluid
In veel gevallen is het uiteindelijk het beste om op uw eigen terrein maatregelen te nemen om de geluidsoverlast te keren of in ieder geval te verminderen.
Om dat voor elkaar te krijgen moet u iets over geluid weten. U kunt er ook specialisten voor inhuren die met hun kennis van zaken oplossingen kunnen voorstellen en realiseren.
Geluid verplaatst zich via golven in alle richtingen door lucht, water en aarde, maar dat hoeft niet in alle richtingen even sterk te zijn. U hoort het geluid van een megafoon beter als u ervoor staat dan erachter.
Geluid is een trilling die zich vanuit een geluidsbron door een stof voortplant. Een aardbeving bijvoorbeeld geeft een heel apart geluid (een diepe dreun die ze in Groningen en Zuid-Limburg heel goed kennen) en de trilling is goed voelbaar. Vooral diep, donkertonig geluid kan als het ware tegen je aan slaan. Er bestaat zoiets als geluidsdruk die je kunt voelen. Misschien kent u dat gevoel wel als u ooit dicht bij een zware geluidsbox van een optredende rockband of muziekinstallatie heeft gestaan. Hopelijk stond die box dan niet bij uw buren, want dan heeft u toen niet lang buiten in uw eigen tuin gezeten.
Dieren voelen die trillingen of horen het daarmee gepaard gaande geluid beter dan wij en reageren er al veel eerder op. Bij tsunami’s in zee voelen (of horen) veel dieren de aardkorst al trillen voor wij mensen ook maar iets merken. De dieren vluchten dan naar hoger gelegen gebieden, mensen zijn vaak te laat en kunnen zich niet meer redden.
Trillingen in de aarde kunnen zich ongelooflijk ver voortplanten. Seismische instituten in Nederland meten makkelijk trillingen die zich bijvoorbeeld in Siberië voordoen. Ook in water reiken geluidstrillingen heel ver. Walvissen maken geluiden die ze van elkaar op honderden kilometers afstand kunnen horen. Maar dat is al minder ver dan via de grond. Geluid wordt via de lucht nog korter voortgeplant. Lucht dempt geluiden het snelst. Bij vochtige lucht (op ca. 20 °C) is de voortplantingssnelheid van geluid ruim 1200 kilometer per uur, bij drogere lucht is dat al gauw minder dan 1200 km/h. Temperatuur en vochtgehalte zijn dus van grote invloed op wat u uit de omgeving hoort. Als het mist kunt u geluiden van grote afstand horen.
Hierboven stelden we dat geluid zich in golven verplaatst. Dat is wel waar, maar dat kan op heel verschillende manieren. Een snelweg veroorzaakt bijvoorbeeld over de hele lengte een soort buis van geluid die steeds breder wordt. Niet-gericht geluid vormt een halve bol van geluid om zich heen waarbij het geluid steeds meer wordt gedempt naarmate het verder uitstraalt. Het geluid wordt als het ware verdund. Een werkende benzinegrasmaaier bij de buren hoor je veel beter dan die zelfde machine bij de mensen vijf huizen verderop. Ook de toestand van de omgeving heeft invloed. Een zacht oppervlak (denk bijvoorbeeld aan een grasmat) dempt geluid beter dan een hard of glad oppervlak (bijvoorbeeld bestrating of het wateroppervlak van een vijver). Geluid van hoge frequentie wordt ook beter gedempt (door lucht) dan lage tonen (lange golven). Geluid wordt dus gedempt door de weg die deze aflegt en door de stof waar het geluid zich doorheen of langs verplaatst. Ook de windrichting heeft invloed. Als geluid zich tegen de windrichting in verplaatst, dempt dit sneller. Ook de luchttemperatuur is bij geluidshinder van belang. Deskundigen die gevraagd worden om maatregelen voor te stellen, houden met al dit soort zaken rekening. De oplossingen zullen dan ook van geval tot geval verschillen. De beste manier om geluidsoverlast te voorkomen is natuurlijk het wegnemen van de geluidsbron. Als uw buren last hebben van de fontein in uw vijver, is het voor de goede vrede ideaal om daar dan maar van af te zien. Als uw hond veel overlast veroorzaakt, zult u misschien afscheid van hem/haar moeten nemen. Luistert u graag naar muziek in uw tuin, dan kan dat misschien wel wat zachter. Ook luidruchtig gepraat kan vaak best wat minder als u zich realiseert hoe irritant dat ‘altijd moeten meeluisteren’ kan zijn. Zo is er heel veel dat eigenlijk vrij eenvoudig zou moeten kunnen worden opgelost.
Maatregelen tegen geluid
Geluid kan worden weerkaatst (reflectie), afgebogen of verstrooid. En dat zijn verschijnselen die voor de oplossing van geluidsproblemen kunnen zorgen als die niet kunnen worden weggenomen, zoals bijvoorbeeld bij het geluid van een snelweg het geval is. Bij monotone, gelijkblijvende geluiden kan technisch tegengeluid (antigeluid)worden gerealiseerd waarmee de geluidshinder wordt weggenomen. Maar dat gebeurt zelden. Meestal worden structurele oplossingen voorgesteld en gerealiseerd. Er worden dan letterlijk structuren gebouwd of aangelegd die de geluidshinder draaglijker maken. Helemaal weggenomen worden ze daarmee zelden. Een geluidsscherm langs een snelweg keert het geluid voor een deel, voor een ander deel wordt het geluid als het ware opgetild en dat zal dan op grotere afstand van de weg weer ‘neerdalen’. Het geluid is dan inmiddels wel wat gedempt, maar de mensen die op die verder van de snelweg gelegen plek wonen hebben er nog wel last van en vaak nog meer dan de mensen die vlak achter de geluidswal wonen.
Bij tuinen worden vaak schuttingen (op de erfgrens) als oplossing voorgesteld. Die moeten dan zo hoog mogelijk zijn (in ieder geval zo hoog als wettelijk en in die bepaalde situatie is toegestaan), maar zo’n schutting moet dan wel gesloten zijn. Een open schutting helpt nauwelijks.Die verstrooit het geluid hooguit een beetje. Dat laatste is ook het effect van beplanting met planten die een dicht fijn bladerdek vormen. Al die bladoppervlakjes verstrooien het geluid, waardoor het minder irritant wordt. Wie de ruimte heeft kan overwegen, als dat mag, om een aarden wal op te werpen (die het geluid omhoog tilt) en die dan ook nog eens met fijnbladige planten te beplanten. Zo zijn er tientallen oplossingen mogelijk voor een heel scala aan geluidsproblemen.
Win informatie in!
Komt u er zelf niet uit? Neem dan een deskundige in de arm. Die kan je stapsgewijs naar de oplossing leiden. Hoofdzaak is een liefst blijvende goede verstandhouding met uw buren, toch?
Geluidsoverlast blijft een enorm probleem dat alleen maar erger wordt naarmate er meer mensen dicht op elkaar leven! Het aantal sites over dit onderwerp en gerelateerde onderwerpen is groot.
